შვიდი რამ, რაც უნდა იცოდეთ ციფრულ მაუწყებლობაზე გადასვლის შესახებ - საერთაშორისო გამჭვირვალობა - საქართველო
ENG

შვიდი რამ, რაც უნდა იცოდეთ ციფრულ მაუწყებლობაზე გადასვლის შესახებ

19 მაისი, 2014

 

ორ თვეზე ნაკლები რჩება ციფრული მიწისზედა მაუწყებლობის ქსელის აგებისა და ოპერირების მიზნით გამოცხადებულ კონკურსში გამარჯვებულ(ებ)ის გამოვლენამდე, რაც ქვეყანას კიდევ ერთი ნაბიჯით დააახლოვებს ციფრულ ტელევიზიაზე გადასვლასთან. ფერადი მაუწყებლობის შემოღების შემდეგ, ეს ამ დარგში მომხდარი უდიდესი ტრანსფორმაცია იქნება. თუმცა ვიდრე გამარჯვებულ(ებ)ი გამოცხადდება, მთავრობა კი საზოგადოების ინფორმირების მიზნით ფართომასშტაბიან პიარკამპანიას დაიწყებს, გთავაზობთ იმ შვიდ ფაქტს, რომელიც უმჯობესი იქნება წინასწარ იცოდეთ:

1. ციფრულ მაუწყებლობაზე გადასვლის გადაწყვეტილება საერთაშორისო ვალდებულებაა.

2006 წელს, საქართველო და ყველა მეზობელი ქვეყანა ტელეკომუნიკაციების საერთაშორისო კავშირთან (ITU) დადებული ხელშეკრულების ფარგლებში შეთანხმდა, რომ 2015 წლის 17 ივნისს ანალოგური სატელევიზიო მაუწყებლობა გამოირთვება და მთელი რეგიონი ციფრულ საეთერო მაუწყებლობაზე გადავა.

ანალოგური მაუწყებლობის სიგნალი, რომელსაც დღეს ტელევიზორის საყურებლად ვიყენებთ, თავდაპირველად მონოფონური ხმის მქონე შავ-თეთრი გამოსახულების მისაღებად დაინერგა. ტელევიზიის განვითარებასთან ერთად, როცა მას ახალი ფერები, სტერეო ხმა და მრავალი არხი დაემატა, დადგა ამ სიგნალების ადაპტაციის საჭიროება, რათა მას მრავალფეროვანი ინფორმაციის გადაცემის შესაძლებლობა მისცემოდა. დღეისათვის სატელევიზიო მაუწყებლობამ ისეთ პროგრესს მიაღწია, რომ ანალოგური სიგნალით უკვე შეუძლებელია მრვალფუნქციური მომსახურებების სრული სპექტრის მოცვა. სწორედ ამიტომ ტელეკომუნიკაციების საერთაშორისო კავშირმა (ITU) მსოფლიოს ყველა ქვეყნის ციფრულ მაუწყებლობაზე გადაყვანის გადაწყვეტილება მიიღო, რაც სიხშირეების გაცილებით ეფექტურად გამოყენების საშუალებას მოგვცემს, უკეთეს გამოსახულებასა და ხმის ხარისხს უზრუნველყოფს და ასევე, ფუნქციათა ბევრად უფრო მდიდარ არჩევანს შემოგვთავაზებს.

მსოფლიოს მრავალი ქვეყანა უკვე გადავიდა ციფრულ მაუწყებლობაზე, მათ შორის ევროკავშირსა და ჩრდილოეთ ამერიკაში; ზოგ ქვეყანაში კი, საქართველოს მსგავსად, ეს პროცესი ახლა მიმდინარეობს. გადამცემი ინფრასტრუქტურის მდებარეობიდან და გეოგრაფიული პირობებიდან გამომდინარე, ციფრულ მაუწყებლობაზე გადასვლა ცალკეული ქვეყნის შემთხვევაში ინდივიდუალურ მიდგომას მოითხოვს.

ციფრულ მაუწყებლობაზე უკვე გადასულ ქვეყანათა უმეტესობამ გასულ წლებში DVB-T1 სტანდარტი (ციფრული ვიდეო მაუწყებლობა - მიწისზედა მაუწყებლობის პირველი თაობა) დანერგა და მხოლოდ ახლა გადადის DVB-T2-ზე (ციფრული მიწისზედა მაუწყებლობის მეორე თაობა) – გაუმჯობესებულ და უფრო ეფექტურ სტანდარტზე. საქართველო კი ანალოგიდან პირდაპირ DVB-T2 სტანდარტზე გადავა.

ციფრულ მაუწყებლობაზე გადასვლა კომპლექსური პროცესია და გავლენას იქონიებს ყველა იმ ოჯახზე, რომელიც სატელევიზიო სიგნალს ანტენის საშუალებით იღებს. ტრანზიციის პერიოდში სხვადასხვა სამთავრობო უწყებებს, ტელეკომპანიებს, კერძო სექტორსა და სამოქალაქო საზოგადოებას შორის მჭიდრო კოორდინაცია და თანამშრომლობა წარმატების აუცილებელი პირობაა. საჭიროა ფართომასშტაბიანი და ინტენსიური კამპანიის წარმოება, რათა საზოგადოებას ციფრულ მაუწყებლობაზე გადასვლამდე საკმარისი დროით ადრე ჰქონდეს ამომწურავი ინფორმაცია ამ საკითხთან დაკავშირებით. მიწისზედა ციფრულ ტელემაუწყებლობაზე გადასვლა მთელი ქვეყნის მასშტაბით ინფრასტრუქტურის – სატელევიზიო ანძებისა და ტელეკომპანიების აღჭურვილობის – განახლებასაც მოითხოვს.

2. გაციფრულებას ბევრი სარგებელი ახლავს თან:

  • ციფრული მაუწყებლობა მეტი არხის გადაცემისა და მიღების საშუალებას იძლევა, რაც იმას ნიშნავს, რომ მაყურებლებს გაცილებით მეტი უფასო სატელევიზიო პროგრამის ხილვის საშუალება ექნებათ;

  • სატელევიზიო არხებზე ხმისა და გამოსახულების ხარისხი მნიშვნელოვნად გაუმჯობესდება;

  • თქვენს ეკრანებზე აღარასოდეს გამოჩნდება ვიზუალური წუნი, ე.წ. „თოვლი“. ციფრულ მაუწყებლობაზე გადასვლის შემდეგ დავიწყებას მიეცემა ის დრო, როდესაც წვიმიან ამინდში ტელევიზორის თავზე დაბრახუნებით სასწაულებრივად ბრუნდებოდა ხოლმე ეკრანზე გამოსახულება. ციფრული ტექნოლოგიის ეპოქაში, უბრალოდ, აღარ იარსებებს ცუდი გამოსახულების მიღების პრობლემა, რადგან ციფრული სამაუწყებლო დაშიფრვა იმის გარანტიას იძლევა, რომ ან მკაფიო გამოსახულებას მიიღებთ, ან მას საერთოდ ვერ მიიღებთ – შუალედური ვარიანტი არ არსებობს. ეს მოვლენა ციფრული cliff („ციცაბო კლდის“) ეფექტის სახელითაა ცნობილი: სუსტი ციფრული სიგნალის სრულად დაშიფვრა ვერ ხდება, რის შედეგადაც სიგნალის გადაცემა წყდება და ეკრანზე სიცარიელე ჩნდება;

  • ციფრული მაუწყებლობის პერიოდში ხელმისაწვდომი გახდება მაღალი გარჩევადობის (HD) არხები;

  • გაჩნდება ახალი ტიპის სერვისები, როგორიცაა, მაგალითად, ელექტრონული პროგრამების კატალოგი. ეკრანზე გამოისახება ინფორმაცია იმის შესახებ, თუ რა გადის აღნიშნულ დროს და რა გადაცემები გავა მომდევნო დღეების განმავლობაში, რისი წყალობითაც შეგეძლებათ, დაგეგმოთ ტელევიზორის ყურება და მეტიც, გამოიყენოთ შეხსენების რეჟიმი;

  • მხედველობისა და სმენის შეზღუდული უნარების მქონე ადამიანებისთვის უზრუნველყოფილი იქნება აუდიო აღწერილობა და სუბტიტრები;

  • DVBT2 სტანდარტი შესაძლებელს გახდის ტელეარხების ყურებას ლეპტოპებსა და კომპიუტერებზე სიგნალის მიმღები USB მეხსიერების დისკის გამოყენებით და, ასევე, უზრუნველყოფს უკეთეს გამოსახულებას უამინდობის დროს ან პორტატული ტელევიზორების ყურებისას (მაგ., მანქანებში დამონტაჟებული ტელევიზორების).

  • ციფრული მაუწყებლობა სიხშირეების ეფექტურად გამოყენების საშუალებას იძლევა. ის სიხშირეები, რომლებიც ახლა მაუწყებლობისთვის გამოიყენება, გათავისუფლდება და მათი სხვა მიზნით გამოყენება გახდება შესაძლებელი. მარეგულირებელ კომისიას შეეძლება გამოაცხადოს აუქციონი 4G ფართოზოლიანი მობილური კავშირებისთვის, რაც, ერთის მხრივ, სახელმწიფოსთვის დამატებითი შემოსავალია, მეორეს მხრივ კი, ქვეყანაში მაღალსიჩქარიან მობილურ ინტერნეტს განავითარებს.

3. სიგნალს ანტენის მეშვეობით იღებთ? მაშინ ეს თქვენ გეხებათ.

სატელევიზიო სიგნალის მიღების რამდენიმე გზა არსებობს: კაბელით, ინტერნეტით, სატელიტური თეფშის ან ანტენის საშუალებით, რომელიც სიგნალს სატელევიზიო ანძიდან იღებს. მიწისზედა ციფრულ მაუწყებლობაზე გადასვლა მხოლოდ იმ ოჯახებს შეეხება, რომლებიც სატელევიზიო სიგნალს ანტენის მეშვეობით იღებენ. მომხმარებლებმა, პირველ რიგში, უნდა გაარკვიონ აკმაყოფილებს თუ არა მათი ტელევიზორი DVB-T2 სტანდარტს. თუ პასუხი ნეგატიურია, ასეთ ოჯახებს სეტ-ტოპ ბოქსის (ეს მოწყობილობა ახდენს ციფრული სიგნალის დეკოდირებას/გარდაქმნას ანალოგურ სიგნალად, რის შედეგადაც ციფრული სიგნალი ანალოგურ ტელევიზორზეც გამოისახება), ან DVB-T2 სტანდარტზე მომუშავე ახალი ტელევიზორის შეძენა მოუწევთ. თუმცა არის კიდევ ერთი გზა: შეგიძლიათ აირჩიონ სხვა პლატფორმები და საკაბელო ან სატელიტური ოპერატორების მომხმარებლები გახდეთ – სატელიტისა და საკაბელო კომპანიების კლიენტებს ციფრულ მაუწყებლობაზე გადასვლა პირდაპირ არ შეეხებათ.

2013 წლის მიწურულს „კავკასიის კვლევითი რესურსების ცენტრის“ მიერ „საერთაშორისო გამჭვირვალობა – საქართველოს“ დაკვეთით ჩატარებული კვლევის თანახმად, საქართველოს ოჯახების 44% სატელევიზიო სიგნალს სატელიტური თეფშით იღებს, 35% – ანტენით, 25% – საკაბელო ტელევიზიით და მხოლოდ 5% იღებს სატელევიზიო სიგნალს ინტერნეტით.

4. ახალი ტელევიზორის შეძენა საჭირო არ არის.
იშვიათი გამონაკლისების გარდა, ციფრული სიგნალის მისაღებად ნებისმიერი ტელევიზორის გარდაქმნა შეიძლება.

ციფრულ მაუწყებლობაზე გადასვლის შემდეგ არხების საყურებლად თქვენს ტელევიზორს სეტ-ტოპ ბოქსი დასჭირდება, თუ რა თქმა უნდა თქვენი ტელევიზორი ისედაც არ აღიქვამს DVB-T2 სტანდარტს, რაც იმას ნიშნავს, რომ მას ციფრული სიგნალის მისაღებად ეს მოწყობილობა აღარ დასჭირდება. სეტ-ტოპ ბოქსის შეძენისას შეამოწმეთ, არის თუ არა ის სერტიფიცირებული (ციფრული მაუწყებლობის სააგენტო, ციფრულ მაუწყებლობაზე გადასვლაზე პასუხისმგებელი უწყება, სერტიფიცირებული პროდუქტებისა და საცალო გაყიდვის ობიექტების შესახებ საზოგადოების ინფორმირების მიზნით, მოგვიანებით უფრო დეტალურ სპეციფიკაციებსა და რჩევებს გამოაქვეყნებს). თუმცა თუ მაინც მოისურვებთ ახალი ტელევიზორის შეძენას, დარწმუნდით, რომ ის შესაბამისობაშია DVB-T2 სტანდარტთან.

წინააღმდეგ შემთხვევაში, თუ სიგნალს ანტენის საშუალებით იღებთ, თქვენი ტელევიზორი DVB-T2 სტანდარტს არ აკმაყოფილებს და არც სეტ-ტოპ ბოქსს შეიძენთ, ანალოგური სიგნალის გამორთვის შემდეგ (2015 წლის 17 ივნისი) ტელევიზორის ყურებას უბრალოდ ვეღარ შეძლებთ. ამასთან, დარწმუნდით, რომ ოჯახში არსებული ყველა ტელევიზორი მიერთებულია სეტ-ტოპ ბოქსთან ან გააჩნია ინტეგრირებული გადამყვანი.

5. HD ტელევიზორი არ არის ციფრული ტელევიზია.

HD ტელევიზორის ქონა სულაც არ ნიშნავს, რომ თქვენ მზად ხართ ციფრულ მაუწყებლობაზე გადასასვლელად. HD ტელევიზორი ეკრანის რეზოლუციის ახალ სტანდარტზე მიუთითებს, რომელიც გამოსახულების მეტ სიმკვეთრეს უზრუნველყოფს. იმის გასარკვევად, შეუძლია თუ არა თქვენს ტელევიზორს ციფრული მაუწყებლობის პირობებში მუშაობა, უნდა შეამოწმოთ აკმაყოფილებს თუ არა ის DVB-T2 სტანდარტს.

ამჟამად მხოლოდ სატელიტურ და საკაბელო ტელევიზიებს შეუძლიათ HD პროგრამების გადაცემა.

6. სოციალურად დაუცველი ოჯახები – სუბსიდიებს, დანარჩენები კი შესაბამის ტექნიკურ დახმარებას მიიღებენ.

ციფრულ მაუწყებლობაზე გადასვლის პროცესში მომხმარებელთა უფლებების დაცვის მიზნით ხელისუფლებამ ორი ძირითადი მიმართულებით უნდა იმუშაოს. პირველი მიმართულება ქვეყნის მასშტაბით საინფორმაციო კამპანიის წარმოებას გულისხმობს, რომლის დანიშნულებაც უნდა იყოს ხალხის ცნობიერების ამაღლება და საზოგადოების ინფორმირება იმასთან დაკავშირებით, თუ როდის, როგორ და რატომ ხდება ციფრულ მაუწყებლობაზე გადასვლა.

ხელისუფლების მეორე მნიშვნელოვანი ამოცანა იმის უზრუნველყოფაა, რომ ყველა ოჯახს ჰქონდეს ციფრული სიგნალის მიღებისათვის საჭირო ტექნიკური მოწყობილობა. მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყანაში განსხვავებული გზებით ხდება მოქალაქეების დახმარება, სოციალურად დაუცველი ჯგუფების სუბსიდირებით დაწყებული და მთელი მოსახლეობისათვის სეტ-ტოპ ბოქსების შესაძენად ვაუჩერების დარიგებით დამთავრებული.

საქართველოს მთავრობის ოფიციალური სტრატეგიის თანახმად, ოჯახები, რომლებიც სოციალურად დაუცველი ოჯახების მონაცემთა ბაზაში არიან რეგისტრირებულნი და რეიტინგში 70 000-ზე დაბალი ქულა აქვთ მინიჭებული (ამჟამად ასეთი ოჯახების რიცხვი 225 000-იდან 240 000-მდე მერყეობს) სპეციალური დახმარებით ისარგებლებენ და სეტ-ტოპ ბოქსებს უფასოდ მიიღებენ.

სსიპ ციფრული მაუწყებლობის სააგენტო, რომელიც ციფრულ მაუწყებლობაზე გადასვლის პროცესის მართვაზეა პასუხისმგებელი, მოსახლეობისა და დაინტერესებული მხარეების ინფორმირებისა და სათანადო დახმარების გაწევისათვის შემდეგ ღონისძიებებს გაატარებს:

  • ამოქმედდება საინფორმაციო ცხელი ხაზი 24/7, რომელიც სხვადასხვა ენაზე იფუნქციონირებს;

  • შეიქმნება სპეციალური ვებგვერდი (www.digitaltv.ge), რომელზეც განთავსდება შესაბამისი ტექსტური და ვიდეო მასალა ციფრულ მაუწყებლობაზე გადასვლის პროცესთან დაკავშირებით;

  • მოხდება მოსახლეობის სისტემატური ინფორმირება სერტიფიცირებული ტექნიკით მოვაჭრე საცალო ობიეტებთან დაკავშირებით;

  • შეიქმნება სოციალური სარეკლამო რგოლები და ვიდეო მასალა, რომელიც მედიასაშუალებებით გავრცელდება;

  • ჟურნალისტებსა და დაინტერესებულ მხარეებს ჩაუტარდებათ სპეციალური ტრეინინგები;

  • საცალო მოვაჭრეთა და მომხმარებლებისათვის დაიბეჭდება საინფორმაციო ბიულეტენები, რომლებიც საცალო ვაჭრობის ობიექტებში გავრცელდება.

 7. დათქმული ვადის დარღვევა საქართველოს სახელმწიფო ინტერესებს საფრთხის ქვეშ დააყენებს.

თუ ქვეყანა დათქმულ ვადაში, ანუ 2015 წლის 17 ივნისისათვის, ვერ მოახერხებს ციფრულ მაუწყებლობაზე გადასვლას, საქართველოს სახელმწიფო ინტერესები საფრთხის წინაშე დადგება. ამის მიზეზი ის იქნება, რომ შეთანხმებებს, რომლებიც საქართველოს ტერიტორიაზე ანალოგური სამაუწყებლო სიგნალებს  ხელშეშლებისაგან იცავს, ვადა სწორედ ამ დღეს ეწურება. თუ ქვეყანა ამ დრომდე ვერ უზრუნველყოფს ანალოგური სატელევიზიო მაუწყებლობის გათიშვას, მაშინ საქართველოს სიხშირეთა ნაწილის გამოყენებას, დიდი ალბათობით, მისი მეზობელი ქვეყნები დაიწყებენ, რაც გამოიწვევს ხელშეშლებს და შედეგად, საქართველოს სახელმწიფო ინტერესების შელახვა მოხდება. მოვლენების ამგვარი სცენარით განვითარების შემთხვევაში, საქართველოს მთავრობა იძულებული გახდება მეზობლებთან ხელახალი ორმხრივი მოლაპარაკებები წამოიწყოს სიხშირეთა გამოყენებასთან დაკავშირებით. თუმცა მოლაპარაკების მაგიდასთან საქართველო მეტად არამომგებიან პოზიციაში აღმოჩნდება.

---

პროგრამა G-MEDIA USAID–ის მეშვეობით გადმოცემული ამერიკელი ხალხის დახმარებით ხორციელდება. ანგარიშის შინაარსი და მასში გამოთქმული მოსაზრებები „საერთაშორისო გამჭვირვალობა – საქართველოს“ ეკუთვნის და ა.შ.შ.–ის მთავრობის, USAID–ის ან IREX–ის პოზიციას არ გამოხატავს.



Author: დიანა ჩაჩუა
GMedia, Media